Τι προσφέρουν τα μαθήματα σκάκι στα παιδιά

από Έλενα Μπούλια | 22 Ιουν 2017

«Δεν υπάρχει πισωγύρισμα στο σκάκι –όπως ακριβώς και στη ζωή. Πρέπει να σκέφτεσαι πριν την κάθε σου κίνηση», έχει πει η ολυμπιονίκης και παγκόσμια πρωταθλήτρια γυναικών στο σκάκι Susan Polgar και αν υπάρχει ένας λόγος που αξίζει τα παιδιά μας να ασχοληθούν με το εν λόγω άθλημα είναι ακριβώς αυτός: για να μάθουν να σκέφτονται.

Τα καλά νέα είναι, ότι στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, παρά την εξάπλωση της ψηφιακής ψυχαγωγίας μα και εκπαίδευσης των παιδιών, παρά το γεγονός ότι έχουμε αφεθεί στις «μηχανές» να σκέφτονται για εμάς, το σκάκι έχει όλο και περισσότερους θιασώτες. Όπως χαρακτηριστικά λέει η κ. Μαρία Άννα Στεφανίδη, Επικεφαλής Προπονητής Σκακιστικού Ομίλου Καλλιθέας (Fide Instructor Licenced) και Κοινωνικός Ανθρωπολόγος, η οποία μίλησε πρόσφατα στο Mama365, «Δεν είναι τυχαίο πως η Σκακιστική Ομοσπονδία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ομοσπονδία σε μέλη στην Ελλάδα».

Παρά το έντονο φαινομενικά ενδιαφέρον των Ελλήνων για το πνευματικό αυτό άθλημα, λίγοι γνωρίζουμε τις επιτυχίες της χώρας μας, τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο. Όπως μας ενημερώνει η κ. Στεφανίδη, χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Σταυρούλας Τσολακίδου, η οποία στα 17 της χρόνια έχει ήδη κατακτήσει τρία παγκόσμια πρωταθλήματα. Αντίστοιχα ο συνομήλικός της Ανδρέας Κελίρης που είναι ο νεότερος Έλληνας Grand Master (του ανώτερου διεθνώς σκακιστή), κατέκτησε τον τίτλο στην ηλικία των 17. Η προπονήτρια, μάλιστα, λέει ότι οι ελληνικές εθνικές ομάδες (η ανδρική και η γυναικεία) στελεχώνονται από την αφρόκρεμα του ελληνικού σκακιού και κατέχουν σταθερά μια θέση ανάμεσα στις 30 πρώτες χώρες (σε σύνολο 182 ομάδων). Καθόλου άσχημα για μία χώρα χωρίς μεγάλη παράδοση στο εν λόγω άθλημα, συγκριτικά π.χ. με τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

«Υπευθυνότητα, ευρηματικότητα και ευγενής άμιλλα»

Πολλές φορές υποστηρίζουμε ότι αυτό που επιδιώκουμε μεγαλώνοντας το παιδί μας, είναι να αναθρέψουμε έναν ενήλικα σωστό και χρήσιμο για την κοινωνία. Η ενασχόληση με το σκάκι έχει να προσφέρει πολλά στο παιδί, όμως, τα σημαντικότερα από αυτά είναι η σκέψη πριν από κάθε κίνηση που θα οδηγήσει τον παίκτη στη νίκη, την ήττα ή την ισοπαλία. Επιπλέον, «Τα παιδιά, μέσα από την παραπάνω διαδικασία, μαθαίνουν να είναι υπεύθυνα για τις πράξεις τους, να είναι ευρηματικά και να προάγουν την ευγενή άμιλλα, αφού η σωστή συμπεριφορά στη σκακιέρα αποτελεί προαπαιτούμενο για έναν σκακιστή» εξηγεί η κ. Στεφανίδη.

Τα παιδιά με το σκάκι αποκτούν περισσότερο αναλυτική σκέψη, μαθαίνουν να προγραμματίζουν και να «χτίζουν» στρατηγικές, καλούνται να πάρουν αποφάσεις. Η τακτική ενασχόληση, λοιπόν, με το εν λόγω άθλημα, ενισχύει την αυτοπεποίθηση του παιδιού, κάτι που αναμφίβολα θα το ωφελήσει σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Επιπλέον, έρευνες αποδεικνύουν ότι τα παιδιά που παίζουν σκάκι από μικρή ηλικία εξασκούν τρομερά τη μνήμη τους, ενώ βελτιώνουν τόσο την αυτοσυγκέντρωσή τους, όσο και την ακαδημαϊκή τους σταδιοδρομία. Δεν είναι τυχαίο, ότι τα τελευταία χρόνια το σκάκι έχει «μπει» και στα σχολεία και, μάλιστα, με αθρόα συμμετοχή των παιδιών! Σύμφωνα με την προπονήτρια, φέτος, 4.500 παιδιά έπαιξαν στο Αττικό Σχολικό Πρωτάθλημα, ένας εξωπραγματικός αριθμός, ο οποίος, όπως όλα δείχνουν, θα αυξάνεται προοδευτικά χρόνο με τον χρόνο. 

Όλα τα παραπάνω οφέλη βέβαια, θα τα αποκομίσει το παιδί πολύ πιο οργανωμένα και αποτελεσματικά, αν παρακολουθήσει μαθήματα σκάκι σε κάποιον όμιλο, παρά παίζοντας με κάποιον ενήλικα ή στον υπολογιστή. Ο υπολογιστής μπορεί, βέβαια, να αποτελέσει ένα καλό μέσο εξάσκησης, όμως «η εκμάθηση θα πρέπει να ξεκινά από έναν όμιλο, αφού ο ρόλος του είναι ίδιος με του σχολείου. Ο προπονητής εκεί φιλτράρει την πληροφορία που πρέπει να φτάσει στον μαθητή ανάλογα με το επίπεδο και το στυλ του, δρα ενισχυτικά όπου χρειάζεται, ενθαρρύνει και συμβουλεύει –ενέργειες που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν από μια συσκευή», όπως εξηγεί η κ. Στεφανίδη.

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν δύο βασίλεια…

Το σκάκι δεν απαιτεί ταλέντο ή συγκεκριμένες ικανότητες. Μπορεί να ιντριγκάρει ακόμα και τα πιο μικρά παιδιά των 4 ετών, ενώ στα 8 πλέον χρόνια ένα παιδί μπορεί να ασχοληθεί με αυτό σοβαρά. Δεδομένου ότι πρόκειται για ένα εγκεφαλικό χόμπυ με σχεδόν μηδενική σωματική δραστηριότητα, όμως, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι τα παιδιά θα το βρουν βαρετό. Η κ. Στεφανίδη υποστηρίζει, αντίθετα, πως στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, τα παιδιά ενθουσιάζονται με το γεγονός ότι έχουν να κάνουν με Βασίλισσες, Βασιλιάδες κι έναν ολόκληρο στρατό, υπό τις οδηγίες τους. Εξάλλου, και η ενασχόληση με το τάμπλετ εξίσου «καθιστική» δεν είναι; Στο σκάκι τουλάχιστον, στο πλαίσιο του ομίλου, διοργανώνονται παιδικά σκακιστικά τουρνουά από όλους τους συλλόγους στην Ελλάδα που κορυφώνουν την αγωνία και την χαρά –ειδικά τη στιγμή των μεταλλίων!

Αξίζει, μάλιστα, να αναφερθεί, ότι παιδιά με ΔΕΠΥ μπορούν να μεταμορφωθούν στη σκακιέρα! Η προπονήτρια περιγράφει ότι εκεί αυτοπειθαρχούνται και καταφέρνουν να αντέξουν τρίωρες παρτίδες, χωρίς να τους το έχουν επιβάλει.

«Το σκάκι είναι μια μικρογραφία της ζωής» καταλήγει η ίδια, «ο τρόπος που θα το μεταφράσεις στο κάθε παιδί είναι αυτό που θα του κινήσει το ενδιαφέρον».

Πηγή: mama365